Historia Ziemi
Grzybobranie w jaskini, czyli heliktyty
Przyroda, a zwłaszcza jej geologiczne oblicze potrafi nas jednak ciągle czymś zaskoczyć. Znane są specyficzne grzybki spotykane w jaskiniach,...
Doliny ryftowe
Szczelina szczelinie nierówna. Dolina Pinglu położona jest na rozległym, lessowym płaskowyżu w prowincji Shanxi w północno-środkowych Chinach. Ma długość...
Jak magnetyzm oddziałuje na skały, czyli kto kogo przyciągnie i na czyją stronę?
Ziemskie pole magnetyczne, jak również pole magnetyczne wywołane sztucznie w laboratorium, oddziałuje na każdą materię, porządkując jej momenty magnetyczne....
Jak mierzono Ziemię?
Określenie wielkości i kształtu Ziemi było jednym z najważniejszych problemów filozofów przyrody już od czasów starożytnych. W II wieku...
Jakie pamiątki zostawił po sobie lodowiec?
Przez ostatni milion lat obszar Polski był przeważnie skuty tęgim mrozem i pokryty grubym, dochodzącym do 2,5 km lądolodem....
Epoka lodowcowa w plejstocenie (2,6 mln – 11,7 tys. lat temu)
W plejstocenie nastąpiła epoka lodowcowa, która być może trwa do dziś. Zmiany klimatu były drastyczne. W ciągu niespełna jednego...
Geozagrożenia
„Włosy Pele”
Długie, jasne nitki powiewające na zboczach wulkanu Kilauea to „włosy Pele”, rzadkie zjawisko nazwane imieniem hawajskiej bogini wulkanów, która...
Erupcje freatopliniańskie – eksplozje, które zmieniają historię
Czym są erupcje freatopliniańskie? Erupcje freatopliniańskie należą do najbardziej spektakularnych i niszczycielskich zjawisk wulkanicznych na Ziemi. Powstają, gdy kwaśna...
Wulkany stożkowe
Wulkany stożkowe są najbardziej rozpowszechnione na lądzie. Powstają w wyniku wewnątrzpłytowych erupcji eksplozywnych, głównie o charakterze freatomagmowym, oraz erupcji...
Wulkanizm w przeszłości geologicznej
W historii Ziemi wulkanizm był zarówno istotnym czynnikiem kształtowania jej powierzchni, jak też odegrał ważną rolę w formowaniu się...
Wulkaniczne trzęsienia ziemi
Trzęsienia ziemi związane z erupcjami wulkanów są znacznie słabsze od trzęsień tektonicznych; najsłabsze określane są jako wstrząsy sejsmiczne. Ich...
Erupcje hawajskie
Do erupcji hawajskich zalicza się wylewy law bazaltowych w warunkach subaeralnych. Są to lawy o niskiej lepkości i wysokiej...
Paleoklimat
Klimat w jurze (201-145 mln lat temu)
Obraz jury jako czasu wyrównanego, ciepłego klimatu na całej Ziemi okazuje się być zbytnim uproszczeniem – świat archozaurów i...
Przeprawa hetmana Czarnieckiego: prawda czy mit?
Czy hetman Czarniecki wraz ze swoim wojskiem naprawdę przeprawiał się wpław przez morze? Wątpliwości rozwiewa geologia, dając możliwość odtworzenia...
Jakie pamiątki zostawił po sobie lodowiec?
Przez ostatni milion lat obszar Polski był przeważnie skuty tęgim mrozem i pokryty grubym, dochodzącym do 2,5 km lądolodem....
Minerały i skały
Co to jest „pińczak”?
Z tą skałą jest tak: praktycznie każdy z nas ją widział, za to niewiele osób o niej słyszało. Co...
Skąd się biorą nazwy minerałów?
Znamy niemal 6000 minerałów, a licząc z odmianami – kilkanaście tysięcy. Kolekcjonerów interesuje około 500 z nich, a nieco...
Piękne agaty
Niepozorne na pierwszy rzut oka, fascynują po przecięciu i oszlifowaniu. Pojawiają się fantastyczne barwy i subtelne cieniowanie. To wielkie...
Życie na Ziemi
Żuchwa, która zmieniła historię: Mauer 1 i początek Homo heidelbergensis
Zwyczajna żwirownia, jesienny poranek 1907 roku i przypadkowe znalezisko, które rzuciło nowe światło na ewolucję człowieka w Europie. Tak...
Zagadki konodontów
Konodonty to zagadkowe i fascynujące organizmy. Poświęcono im wiele uwagi w literaturze światowej, ponieważ spełniają ważną rolę w geologii....
Przyczyny wielkiego wymierania na granicy kredy i paleogenu
66 mln lat temu z powierzchni Ziemi zniknęły dinozaury, pterozaury, ichtiozaury, pliozaury, amonity, belemnity, wiele gatunków otwornic planktonicznych i...