W 1996 roku w Muzeum Egipskim w Kairze włoski mineralog Vincenzo de Michele dostrzegł niepozorny, limonkowy kamień w kształcie skarabeusza, umieszczony centralnie w jednym z naszyjników faraona Tutanchamona. Po dokładniejszym zbadaniu okazało się, że jest to szkło, ale bardzo niezwykłe, bo sporo starsze niż jakakolwiek ziemska cywilizacja.
Był to kawałek libijskiego szkła pustynnego, wykorzystywanego przez Egipcjan w celach ozdobnych. Szkliwo krzemionkowe o niewyjaśnionym pochodzeniu znaleziono pod raz pierwszy w grudniu 1932 r. na Pustyni Libijskiej (obszary wschodniej Sahary) w zachodnim Egipcie, gdzie występuje na obszarze ok. 6500 km2. Ma postać przezroczystych lub półprzezroczystych bryłek o białej, żółtej lub zielonkawej barwie. Zazwyczaj spotyka się niewielkie kawałki, ale znajdowano też większe bryły, o wadze dochodzącej nawet do 7 kg.
Pochodzenie szkła jest kwestią sporną – istnieje co najmniej 10 teorii na temat jego genezy.
Wiadomo jedynie, że powstało w oligocenie i ma około 29 mln lat. Niektóre teorie wiążą jego obecność z upadkiem meteorytu, ale miejsce uderzenia i krater nie zostało lokalizowane. Inni dowodzą, że szkło jest dziełem komety, która weszła w atmosferę Ziemi i eksplodowała tam, rozpalając podłoże do niemal 2000 stopni Celsjusza. W wyniku wybuchu miały powstać również mikroskopijne diamenty. Nie brakuje też teorii o wulkanicznym pochodzeniu.
Szkło pustynne to prawie czysta krzemionka (średnio 98%), z domieszkami żelaza i tytanu. Temperatura topnienia wynosi 1713°C i jest o ponad 500°C wyższa niż wszystkich innych naturalnych szkliw. Podobne okazy znaleziono też w południowej Australii (szkło Edeowie).
To kolejna sprawa z geologicznego Archiwum X – może macie własne teorie na temat jego powstania?
Na piersi Tutanchamona widnieje skarabeusz wyrzeźbiony ze szkła pustynnego, fot. Jon Bodsworth, domena publiczna, via Wikimedia Commons
Ilustracja w zajawce: szkło libijskie, zdjęcie autorstwa H. Raab (User:Vesta) – Praca własna, CC BY-SA via wikimedia commons
Autor: Anita Starzycka
