„Morza szum, ptaków śpiew, złota plaża pośród drzew…” – śpiewały Czerwone Gitary, ale czy można dodać do tego jeszcze plażę położoną… w środku gór? Takie miejsce naprawdę istnieje! Znajdziecie je w Radkowskich Skałach, ukrytych w sercu Parku Narodowego Gór Stołowych. Choć dziś do najbliższego morza jest stąd ponad 500 kilometrów, wystarczy dobrze się przyjrzeć, aby odkryć ślady dawnego, kredowego wybrzeża – prawdziwą paleoplażę.
Podróż w czasie – kiedy morze pokrywało Sudety
Aby zrozumieć to miejsce, musimy cofnąć się o około 90 milionów lat, do czasów późnej kredy. W miejscu, gdzie dziś wznoszą się Sudety, rozciągało się płytkie, ciepłe morze. Na jego dnie, w strefie przybrzeżnej i szelfowej, odkładały się warstwy piasku – ziarno po ziarnie, tworząc podstawę przyszłych skał. Z czasem, pod naciskiem młodszych osadów i wpływem procesów geologicznych, sypki piasek przeszedł metamorfozę: uległ diagenezie, czyli przekształceniu w lity piaskowiec.
Sztormowe wspomnienia zapisane w skale
Nie każdy piaskowiec wygląda jednak tak samo. W Radkowskich Skałach spotkacie wyjątkowy typ tej skały: zawiera ona nie tylko piasek, ale też większe ziarna żwiru i puste przestrzenie. Jak trafiły tu tak grube frakcje, skoro były osadzane na morskim dnie? To pamiątka po pradawnych sztormach.
Kiedy nad kredowym morzem szalały burze, wzburzone fale przenosiły i osadzały większe fragmenty – żwir, kawałki muszli, ciężkie ziarna. Gdy sztorm cichł, te ciężkie materiały opadały na dno i pozostawały w miejscu, niezdolne do dalszego transportu. Dzisiejsze piaskowce to więc kamienne kroniki burzliwej przeszłości, zapisujące, jak wyglądał podwodny świat przed milionami lat.
Sudety się wypiętrzają, a natura rzeźbi
Około 65 milionów lat temu rozpoczęło się wypiętrzanie Sudetów. Warstwy piaskowców, które dotąd spoczywały pod warstwami młodszych osadów, zaczęły się odsłaniać. Z czasem procesy erozji i wietrzenia zaczęły rzeźbić je w niezwykłe formy: skalne baszty, ambony, grzyby, labirynty. Te fantazyjne kształty, które dziś zachwycają turystów, są wynikiem milionów lat powolnej, ale nieustępliwej pracy natury.
Odkryj Radkowskie Skały
Jeśli chcesz nie tylko podziwiać Radkowskie Skały, ale też poznać ich geologiczną historię na własną rękę, koniecznie zajrzyj do naszej skrytki geocachingowej typu EarthCache! To wyjątkowa okazja, by połączyć wędrówkę z nauką, stanąć twarzą w twarz z pradawnymi warstwami piaskowca i odkryć, jak wiele opowieści skrywają kamienie.
Radkowskie Skały to prawdziwa perełka Gór Stołowych – miejsce, w którym historia Ziemi ukryta jest na wyciągnięcie ręki, a każdy spacer może stać się podróżą w czasie. Jeśli jeszcze tam nie byliście, wpiszcie to miejsce na swoją listę geologicznych marzeń.
Zdjęcie: Piasek znajdujący się u podnóża skałek. Fot. P. Derkowski
