Podział erupcji subaeralnych i płytkowodnych na typy, oparty na ich przebiegu, ma długoletnią tradycję i w miarę rozwoju wiedzy o współczesnych erupcjach podlegał modyfikacjom.
Obecna wersja nawiązuje do podziału erupcji według wskaźnika eksplozywności, a nazwy typów, jak dawniej, pochodzą od wulkanów lub miejsc, w których występują erupcje wzorcowe, bądź też w inny sposób informują o charakterystycznym stylu działalności wulkanicznej. Podział ten dotyczy stosunkowo dobrze rozpoznanych erupcji, tak więc nie obejmuje erupcji głębokomorskich, jako że wiedza o ich przebiegu jest fragmentaryczna.
W klasyfikacji uwzględniającej przebieg erupcji wyróżniono następujące erupcje magmowe: hawajskie, strombolijskie, subpliniańskie, pliniańskie i ultrapliniańskie oraz erupcje freatomagmowe: wulkaniańskie, surtsejskie i freatopliniańskie.
Podstawowe cechy wymienionych typów erupcji przedstawiono w układach: 1) wysokość kolumny erupcyjnej – eksplozywność i 2) rozprzestrzenienie drobnej tefry – jej zawartość %. Z zestawienia tego widać wyraźnie zaznaczającą się, proporcjonalną zależność rozprzestrzenienia drobnej tefry od wysokości kolumny, a także zawartości tej tefry od eksplozywności erupcji. Zestawienie to informuje też o słabszej eksplozywności (tym samym fragmentacji tefry) erupcji magmowych niż erupcji freatomagmowych o porównywalnej wysokości kolumny (lub rozprzestrzenieniu drobnej tefry).
Klasyfikacja erupcji wg wskaźnika eksplozywności, ze względu na przyjętą skalę logarytmiczną (od VEI=2), przekłada się na istotne wahania w energii erupcji – wzrost wskaźnika o jeden stopień oznacza dziesięciokrotnie silniejszą erupcję.
Wybrane typy erupcji na tle skali eksplozywności
Autor: Elżbieta Jackowicz
