Ciężko wyobrazić sobie życie bez soli. Ta pospolita przyprawa obecna dzisiaj niemal w każdej kuchni odgrywała kiedyś ważną rolę w kształtowaniu cywilizacji.

Sól kamienna towarzyszy ludziom już od trzeciego tysiąclecia p.n.e. Najstarsze wzmianki na jej temat pochodzą z egipskich dokumentów.

Już w starożytności była uznawana za doskonały środek leczniczy oraz konserwujący. Hebrajczycy składali ją w ofierze w trakcie ceremonii religijnych, a pragmatyczni Grecy wykorzystywali ją do zabezpieczania żywności.

Sól nieprzypadkowo nazywano „białym złotem”. Była tak cenna, że pełniła rolę środka płatniczego. Stanowiła także wynagrodzenie za wykonaną pracę – w Rzymie wypłacano nią żołd w armii, stąd od łacińskiego słowa „salarium” powstało angielskie słowo „salary”, czyli pensja. W Tybecie i Etiopii stosowano ją nawet do wybijania monet. W Polsce wartość soli była tak wysoka, że sądy nakładały grzywny mierzone w kruszcach soli. Prawdopodobnie stąd pochodzi powiedzenie „słono za coś zapłacić”.

Kopalnia soli w Wieliczce na grafice z 1850 roku

Niewykluczone, że sól była przyczyną różnych konfliktów, nawet zbrojnych. Niektórzy historycy sądzą, że niesprawiedliwy podatek solny, wprowadzony jeszcze w 1340 r., mógł być jedną z przyczyn wybuchu Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

W XIX wieku sól po raz pierwszy użyto w przemyśle. Odtąd jej zastosowanie jest coraz szersze – obecnie jest wykorzystywana w ponad 14 tys. produktów. Sól kamienna oprócz zastosowania w przemyśle spożywczym wykorzystywana jest przede wszystkim w przemyśle chemicznym do produkcji chloru, sody kaustycznej (wodorotlenek sodu) i sody kalcynowanej (węglan sodu), a także kwasu solnego, chlorków i innych związków chemicznych.

Przekrój kopalni soli w Wieliczce. J.E. Nielson, 1760 na podstawie J.C.Borlacha, 1719

W mniejszych ilościach sól jest wykorzystywana w przemyśle rafineryjnym, tekstylnym, garbarskim, barwiarskim, papierniczym, a także w farmacji, kosmetyce, metalurgii, rolnictwie i wielu innych dziedzinach.

Autor: Anita Starzycka